Soms zijn we als ouder en verzorger ten einde raad, omdat een kind gedrag vertoont waar wij niet blij van worden. Of waar anderen in de omgeving van het kind niet blij van worden. En soms is ook het kind zelf niet blij met het gedrag.
Waarom vertoont het kind dit gedrag?
Zeker in het laatste geval, als het kind zelf ook niet blij is met zijn of haar gedrag? Dat heeft alles te maken met het feit dat elk gedrag een reden, een functie heeft. Soms is die reden of functie niet heel helder en duidelijk, maar in veel gevallen wel.
Als Mila vecht met Sem, dan komt er na een gesprekje meestal uit dat Sem iets heeft gedaan of gezegd waar Mila heel erg boos om werd. En Mila wist geen andere manier van reageren dan vechten. Of als Levi zich elke dag de brandweerauto in de kleuterklas van andere kinderen afpakt, dan is wel duidelijk dat Levi gewoon heel erg graag met die brandweerauto wil spelen.
Maar wat als Emma elke dag haar spellingschrift van tafel veegt, zodra het op haar tafel wordt gelegd, of wanneer Noah altijd in woede uitbarst zodra zijn zusje in zijn kamer komt? Of als Zoë zich thuis helemaal terugtrekt en niet wil praten over wat haar dwarszit? Dan is het waarom van het gedrag niet zo duidelijk en helder.
Wat is de beste reactie op dit gedrag?
Ik ben van mening dat we elk “probleemgedrag” moeten zien als een waarschuwingssignaal. Het kind wil ons laten weten dat er iets aan de hand is, dat het leven niet is zoals hij/zij het fijn vindt. Oftewel: deze jongen of dit meisje zit niet lekker in zijn of haar vel. En wat kun je dan doen als ouder/verzorger?
De beste reactie op dit gedrag is: zoek naar de boodschap achter het gedrag. Want er zijn globaal twee functies voor “probleemgedrag”:
- Het gedrag is een manier om zichzelf te beschermen tegen een bepaald naar of negatief gevoel (machteloosheid, verdriet, angst, …)?
- Het gedrag is een manier om te laten zien dat er iets aan de hand is.
Daarom is mijn voornaamste tip aan ouders en verzorgers: Onthoud dat het kind dit gedrag vertoont met een reden en het is aan jullie om die reden te achterhalen. Want zolang er niets gebeurt aan ‘dat wat er aan de hand is’, zal het probleemgedrag ook blijven komen. Je kunt hele duidelijke afspraken maken over het niet meer vertonen van het gedrag en je kind kan zich daar ook super aan houden (Levi zal de brandweerauto niet zomaar meer afpakken, Mila zal niet gaan vechten als ze haar zin niet krijgt, Emma zal haar spellingsschrift niet meer op de grond gooien, etc.), maar ik geef je op een briefje dat er redelijk snel ander “probleemgedrag” voor in de plaats komt. Net zolang tot het èchte probleem waar het kind mee worstelt is ‘aangepakt’.
Hoe los je het op?
Dus doe je kind (en jezelf) een groot plezier en ga uitzoeken wat het kind wil vertellen met zijn/haar gedrag. Onderzoek wat het èchte probleem is waar aandacht voor nodig is. Is je zoon misschien heel verdrietig of eenzaam en vertoont hij daarom dit gedrag? Voelt je dochter zich misschien niet echt gehoord, gezien of begrepen? Ervaart je zoon misschien heel veel spanning in zijn leven? Heeft je dochter misschien moeite met het schoolwerk? Zodra je dàt hebt achterhaald, kan daar aan gewerkt worden. Daarna zal het “probleemgedrag” uiteindelijk stoppen en zit het kind weer veel lekkerder in zijn/haar vel.
Kan ik dat wel?
En mocht je nu denken dat dit teveel of te lastig is om zelf aan te pakken. Dan kan ik je vertellen dat er veel hulp te vinden is in de buurt. Zo kun je altijd in gesprek gaan met de leerkracht(en) van je kind. Zij zien je zoon of dochter elke dag en hebben ontzettend veel ervaring met kinderen van die leeftijd. Daarnaast zijn ze zeer gepassioneerd om je kind zo goed mogelijk te ondersteunen, ook op emotioneel en sociaal gebied. Ook zijn er op scholen meestal speciale begeleiders aanwezig die gericht met je kind aan de slag kunnen, zoals een vertrouwenspersoon, een Intern Begeleider, e.d. En buiten school zijn er ook meerdere mogelijkheden voor hulp: psychologen, therapeuten en natuurlijk ook kindercoaches zoals ik.