Voor veel ouders zijn woede-aanvallen van hun kind een nachtmerrie. Omdat ze niet goed weten hoe ze erop moeten reageren, ze zich schamen voor de manier waarop hun kind de aandacht op het gezin vestigt, ze zelf heel geëmotioneerd raken, ze willen dat het zo snel mogelijk ophoudt, etc.
Om al deze ouders een steuntje in de rug te geven, volgen hieronder een aantal tips over omgaan met een woede-aanval van een kind.
Ga geen krachtmeting met ze aan.
Kinderen die in een heftige boosheid zitten, zullen of in VLUCHT- of in VECHT-modus gaan, Dit is een primaire reactie, die zonder (echt) nadenken wordt ingezet. Als jij de discussie aangaat of als je zelf ook boos reageert, zorg je er alleen maar voor dat je kind steeds bozer wordt. Wanneer niemand gewond raakt of er gevaarlijke situaties ontstaan tijdens de boosheid van je kind, is het beter om wat afstand te nemen (letterlijk) en te wachten tot hij/zij tot rust komt.
Probeer uit de (emotionele) situatie te stappen.
Reageer niet vanuit je eigen emotie, maar probeer uit de situatie te stappen (fysiek en/of mentaal). Als je blijft reageren op de situatie, zeker als je daarin je eigen emoties laat zien, zal de situatie steeds heftiger worden en uiteindelijk zelfs uit de hand lopen. Ook hier geldt: als er geen gevaarlijke situatie ontstaat, haal diep adem, loop weg en blijf rustig. Als dit moeilijk is voor je, zie het dan als een soort TIME-OUT voor jezelf waarin je je emoties weer onder controle kunt krijgen, zodat je later weer rustig kan praten met je kind. Jij hebt als ouder de taak om je kind het goede voorbeeld te geven, door je kind te laten zien hoe jij met heftige emoties en situaties omgaat.
Onthoud dat je kind nog veel te leren heeft.
Kinderen zijn gewoon kleine mensen die, net als wij, het recht hebben om van streek, teleurgesteld, ongelukkig of gewoon heel erg boos te zijn. Het is onze taak als ouders om ze op die momenten te leren hoe ze op een acceptabele manier deze gevoelens kunnen uiten. Dat moeten ze gewoon nog leren. Het is heel belangrijk om het onacceptabele gedrag te benoemen en niet de gevoelens die eronder liggen. Met ander woorden een kind mag heel boos zijn, hij/zij mag alleen niet van alles kapot slaan of mensen pijn doen, of enorm krijsen bijvoorbeeld. Het gedrag dat voortkomt uit de boosheid is onacceptabel, niet de boosheid zelf.
Probeer niet op je boze kind in te praten.
Boze mensen kunnen niet ‘goed’ nadenken, dus tegen ze praten heeft niet heel veel zin. De kans dat ze zullen begrijpen of überhaupt horen wat je zegt is klein. Daar komt nog bij dat we meestal proberen om de ander in te laten zien dat hij/zij het fout ziet en dat is meestal alleen maar olie op het vuur.
Voorkom dat jij in je boosheid overhaast reageert.
Wacht totdat jullie allebei tot rust zijn gekomen, voordat je beslissingen neemt of dingen noemt die voort zullen komen uit het gedrag. Vaak roepen we dat het kind nooit meer iets zal mogen of dat hij/zij altijd iets zal moeten doen als hij/zij doorgaat met dit gedrag. Maar meestal zijn dit gevolgen en beslissingen die je op een rustig moment nooit zou hebben gezegd en waar je ook eigenlijk niet aan wilt vasthouden zodra je afgekoeld bent. En dan zul je het dus terug moeten nemen, of aan moeten passen tijdens het gesprek dat je naderhand met je kind voert over wat er is gebeurd. Handiger is dus om niets te zeggen in boosheid, maar pas tijdens het gesprek achteraf te bepalen wat de gevolgen zullen zijn van het gedrag.
Wees consequent en standvastig mbt gevolg van gedrag.
Als je een beslissing hebt genomen over de gevolgen die voor je kind vastzitten aan het vertoonde gedrag, houdt daar dan aan vast. Laat je niet verleiden door het schuldgevoel of de spijtbetuiging van je kind, laat je niet beïnvloeden door je gevoel van medelijden richting je kind, maar houd vast aan de beslissing die je hebt genomen. Daarom is punt 5 ook zo belangrijk. Als jij je beslissing neemt terwijl je rustig bent en niet meer midden in de situatie zit, kun je een goed doordachte en passende beslissing nemen.
Verzin geen excuses voor het gedrag van je kind.
Natuurlijk kan het zijn dat er eerder iets is gebeurd waardoor het kind anders dan anders reageert. Het lievelingskonijn is de dag ervoor weggelopen, hij/zij heeft gisteren een slecht cijfer terug gekregen op school, de logeerpartij bij opa en oma kan dit weekeinde niet doorgaan en daarom is hij/zij nu van slag. Dus ach, zo erg is het ook weer niet dat hij/zij weigert om zijn schooltas op te ruimen. Zelfs zaken als gescheiden ouders, mentale of fysieke beperkingen moeten geen reden zijn om bepaald gedrag toch te accepteren. Onacceptabel gedrag is onacceptabel gedrag, ongeacht de omstandigheden, achtergrond of beperkingen van een kind. Als ouders kun je ervoor zorgen dat de leefomgeving past bij de mogelijkheden en onmogelijkheden van jouw kind. Maar ook dan kun je hem/haar gewoon duidelijk maken welk gedrag wel en welke gedrag niet mag in jouw ogen.
Zorg dat je de roep om hulp van je kind ziet en erkent.
Kinderen die heel vaak boos zijn, hebben meestal behoefte aan acceptatie en vaardigheden om met anderen om te gaan en om problemen op te lossen. Dat gebrek aan vaardigheden is meestal de reden waarom ze zo boos reageren. Feitelijk is hun boosheid een noodkreet “HELP MIJ!” Negeer deze noodkreet alsjeblieft niet! Probeer te achterhalen wat je kind nodig heeft, wat de boosheid heeft veroorzaakt. Dat is veel belangrijker dan uitzoeken hoe je kind een volgende keer beter kan reageren. Natuurlijk is dat laatste ook belangrijk, maar als je de oorzaak van de boosheid niet achterhaalt en die vervolgens oplost, zal je kind keer op keer zo boos worden in soortgelijke situaties omdat hij/zij niet heeft geleerd hoe hij ermee om moet gaan.
Onthoud wat je graag voor je kind wenst.
De meeste ouders willen dat hun kinderen verantwoordelijke, zelfverzekerde en emotioneel stabiele volwassenen worden. Maar dit kunnen ze niet worden zonder onze hulp. Wij zijn degenen die hen moeten leren om te gaan met moeilijke situaties, andere mensen, andere meningen, teleurstellingen, tegenslagen etc. Dit kunnen we op allerlei manieren doen, door gevolgen te koppelen aan onacceptabel gedrag, maar zeker ook door gesprekken te voeren over de dingen waar ze moeite mee hebben en samen oplossingen te bedenken. Op die manier leren onze kinderen om dit in de toekomst zelf te doen, zonder onze hulp en dat is toch wat we uiteindelijk wensen voor onze kinderen?
Ga het gesprek over oplossingen pas aan NA de woedeaanval.
Als het kind weer rustig is, kun je pas gaan werken aan een oplossing voor de boosheid. Je kunt zo’n gesprek als volgt beginnen: “Je was echt heel boos daarnet. Kan je me vertellen wat je zo boos maakte?” Waarna je het kind uitgebreid laat vertellen. Als je kind is uitgepraat kun je vragen of hij/zij misschien iets anders had kunnen doen dan (datgene wat hij/zij heeft gedaan). Komt hij/zij niet met ideeën, dan kun jij een aantal dingen noemen die voor jou acceptabel zijn voor je kind om te doen. Vraag je zoon of dochter vervolgens om uit deze lijst van dingen een aantal te kiezen die goed voelen voor hem/haar. Kinderen (mensen) hebben namelijk allemaal behoefte aan autonomie, oftewel we willen heel graag invloed hebben op wat we mogen en kunnen doen. Als jullie samen tot een plan komen voor de volgende keer, zorg er dan voor dat je je kind helpt herinneren aan deze afspraak. Hopelijk kun je dat doen tijdens een volgend boos moment, maar als dat niet lukt, dan zeker tijdens het gesprek achteraf. Heeft je kind precies gedaan wat jullie hadden afgesproken, geef hem/haar hier dan heel duidelijk een compliment voor. Daardoor zal je kind zich (nog) beter voelen en is de kans dat hij/zij het de volgende keer ook weer zo doet des te groter.