Ik las lang geleden een interessant artikel waarin iemand ‘probleemgedrag’ vergeleek met koorts. Ik weet helaas niet meer wie het artikel heeft geschreven, maar ik neem graag de vergelijking over.
Bij koorts weten we allemaal dat dit een reactie is op iets wat ‘niet goed is in het lichaam’. Op internet heb ik de volgende uitleg gevonden over koorts: “Koorts is een normale, goede reactie van uw lichaam als een virus of bacterie uw lichaam binnen wil komen. Uw lichaam gaat dan stoffen maken tegen het virus of de bacterie: dit zijn afweerstoffen. Hierbij kan uw lichaam de temperatuur verhogen. Bij een hogere temperatuur kan uw lichaam meer afweerstoffen aanmaken. Zo kan uw lichaam het virus of de bacterie beter onschadelijk maken. Koorts is dus een goede reactie van uw lichaam.”
Een noodsignaal, een waarschuwing
De koorts is dus een noodsignaal, een waarschuwing om aan te geven dat er iets aan de hand is waar je iets aan moet doen. Daarnaast is het ook een hulpmiddel, het is een middel om je lichaam weer beter te maken. Je kunt ervoor kiezen om medicijnen in te nemen om de koorts zo snel mogelijk te verlagen, maar dan ontneem je je lichaam de kans om beter te worden. Als je daarnaast ook niets doet aan het onderliggende probleem (de infectie of bacterie waar de koorts op reageerde), los je het echte probleem dus niet op, zal de infectie of bacterie niet verdwijnen en op een later tijdstip weer de kop opsteken, misschien nog wel heftiger dan de eerste keer.
Hetzelfde geldt voor ‘probleemgedrag’. Het gedrag is een signaal dat er iets niet goed is in het leven van de ‘lastige persoon’. Je kunt acties nemen om te zorgen dat het gedrag verandert, maar als je niet onderzoekt wat de reden voor het gedrag is en daar iets aan gaat doen, zal het gedrag uiteindelijk weer terugkomen. Soms zelfs in versterkte mate.
Dus focus niet op het zeuren, schreeuwen, liegen, dwarsliggen, spijbelen, weglopen, vechten, zich terugtrekken of op de woedeaanvallen, maar zie het als een signaal en ga op zoek naar de reden van dit gedrag. Daarna kun je kijken of je iets aan de oorzaak, de reden van het gedrag kunt veranderen. Zodra dat gelukt is, verdwijnt het ‘lastige gedrag’ automatisch.
Maar hoe dan?
De meeste volwassenen proberen van alles in hun reactie op het gedrag: geduldig blijven, negeren, belonen/straffen, boos worden, positieve aandacht geven, heel streng zijn, alles toestaan, etc. Maar dit zijn reacties op het zichtbare gedrag (de koorts), maar er wordt helaas te weinig gezocht naar de reden achter het gedrag.
Op zich begrijpelijk, want we hebben NU last van het gedrag en willen dat het NU stopt. Uitzoeken waarom een kind zich zo gedraagt, kost tijd en inspanning. Iets wat we lang niet altijd hebben op zo’n moment. Maar als we het gedrag gaan zien als het waarschuwingssignaal dat het is en ons realiseren dat het oplossen van de reden van het gedrag de èchte oplossing is, dan weten we ook dat het die tijd en inspanning meer dan waard is.
Bepaal welk doel je nastreeft
Een huilbui kan een teken zijn dat het kind zich eenzaam voelt, een driftbui kan het gevolg zijn van de angst om ergens heen te gaan, met dwarsliggen kan een kind aan willen geven dat het zich niet gezien of gehoord voelt. Pas als het kind zich niet meer eenzaam voelt, zal het huilen stoppen, pas als de angst om ergens heen te gaan is erkent en daar een oplossing voor is gevonden, zullen de driftbuien stoppen, pas als het kind zich gezien en gehoord voelt, zal hij niet meer dwarsliggen.
We willen dat onze kinderen gelukkig zijn, zich goed voelt. Dus heb als doel “Ik wil dat mijn kind zich goed voelt, dat mijn kind gelukkig is” en niet “De driftbuien moeten stoppen” of “Ik wil dat hij niet meer vecht met andere kinderen”. Als je kiest voor het eerste doel is het makkelijker om je vol overgave te storten op het zoeken naar de achterliggende reden van het gedrag en minder gefocust te zijn op het gedrag zelf.
